Tα 5 Στάδια του Πένθους και η σημασία της αποδοχής.

περί Ψυχολογίας

Γράφει ο Γιάννης Ξηντάρας * 

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής στην Αθήνα

(www.xidaras.gr) 

 

Σε όλη της την πλούσια βιβλιογραφία της η ψυχίατρος Kübler-Ross μιλάει για την σταδιοποίηση του πένθους. Στην διάταξη αυτή κατέληξε μετά από μακρά βιωματική εργασία με ανθρώπους που βίωσαν από κοντά τον θάνατο καθώς και με τους συγγενείς τους.  

Ποια είναι όμως τα 5 στάδια του πένθους;

Πως γίνεται το ψυχολογικό πέρασμα από το κάθε στάδιο;

Τα στάδια είναι, συνοπτικά, όπως τα περιέγραψε η Kübler-Ross, τα ακόλουθα:

1. Άρνηση

Σε αυτό το στάδιο, το άτομο, συνειδητά ή ασυνείδητα, αρνείται να αποδεχθεί την κατάσταση. Δεν πιστεύει ότι αυτό που βιώνει συμβαίνει στο ίδιο. "Αποκλείεται, δεν μπορεί!", είναι το πλαίσιο στο οποίο κινούνται οι σκέψεις του. Ανησυχία, άγχος, σκέψεις για όσα θα αφήσει πίσω το κυριεύουν.

2. Θυμός – Οργή

Το άτομο δεν αρνείται, πλέον, την πραγματικότητα. Το κατακλύζει έντονος θυμός, ο οποίος, πολλές φορές, κατευθύνεται προς τον οποιονδήποτε. Τους ανθρώπους γύρω του, τον Θεό, τον ίδιο τον εαυτό του ή τα γεγονότα. "Γιατί συμβαίνει σε εμένα; Είναι άδικο!", λέει η φωνή στο κεφάλι του.

3. Διαπραγμάτευση

Ο θάνατος παραμονεύει. Το άτομο το αντιλαμβάνεται. Νιώθει έντονο άγχος. Προσπαθεί να δώσει ό,τι μπορεί, για να πάρει λίγο χρόνο. "Θα αλλάξω, απλά άσε με να ζήσω". Το στάδιο σχετίζεται με την πίστη ότι οι σωστές πράξεις ανταμείβονται και με την προσπάθεια να διατηρήσει τον έλεγχο.

4. Κατάθλιψη

"Δεν υπάρχει ελπίδα. Δεν υπάρχει λόγος να παλεύω. Απέμεινε μόνο να πεθάνω". Το άτομο βιώνει έντονη θλίψη. Του έρχεται κλάμα, θρηνεί και αισθάνεται απώλεια ενέργειας. Κατά την Kübler-Ross, είναι ένας τρόπος να αποσυνδεθεί από όσα αγαπά. Αρχίζει να αποδέχεται το τέλος.

5. Αποδοχή

Το άτομο, συνειδητοποιημένο και αποδεχόμενο ότι θα πεθάνει, αισθάνεται μία κουρασμένη ηρεμία. Μία γαλήνη άδεια, σχεδόν, από κάθε συναίσθημα, που περικλείεται στη φράση "Στο τέλος, όλα θα πάνε καλά".

Αντίστοιχη είναι, θα μπορούσαμε να πούμε και η ψυχική διαδρομή των συγγενικών προσώπων...

Ας μείνουμε όμως για λίγο στο τέλος, στην ιδέα της αποδοχής. Είναι ακριβώς εκείνη η στιγμή -ή καλύτερα, η χρονική περίοδος- που η λύτρωση έρχεται σιγά σιγά, να ακουμπήσει δίπλα στον πόνο. Η ησυχία της πραγματικότητας δίπλα στον θόρυβο της απώλειας...

Σε κάθε περίπτωση αυτό που πρέπει να συγκρατήσουν όλοι όσοι πενθούν είναι ότι κάθε στάδιο, κάθε συναίσθημα, κάθε σκέψη είναι φυσιολογικά (και αναπόφευκτα), όσο βασανιστικά κι όσο επίμονα κι αν είναι. Είναι ανθρώπινα όσο κι ο ανθρώπινος πόνος.

 ~~~~~~~~~~~~~

Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι  Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπευτής στην Αθήνα, πτυχιούχος Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων και της Εθνικής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας Ελλάδος. τ. συνεργ. στο Ευγενίδειο Νοσοκομείο Επιστημονικός Υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης “Επαφή”.